Aktywność pozarządowych członków komitetów monitorujących PO 2014-2020 – zapraszamy do lektury raportu
Z przyjemnością publikujemy Raport z aktywności pozarządowych członków komitetów monitorujących proramy operacyjne 2014-2020, autorstwa Patrycji Romaniuk, obejmujący lata 2014 i 2015. Wydawcą raportu jest Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych. Publikacja powstała w ramach realizacji działań ze ścieżki „Wspieranie organizacji pozarządowych – działania rzecznicze 2015”.
Struktura raportu
Raport rozpoczyna się od wniosków, następnie przedstawiamy podstawowe zagadnienia z zakresu wiedzy na temat komitetów monitorujących w perspektywie 2014-2020 (w tym opis procedury wyborczej), by w dalszej kolejności zapoznać czytelników z zastosowaną metodologią. Prosimy o niepomijanie tej części, ponieważ ma ona niebagatelne znaczenie dla próby oceny zaanażowania reprezentantów organizacji w prace komitetów. Przyjęłiśmy horyzont czasowy dwa lata, jak w raportach dotyczących perspektyw finasnowych 2004-2006 oraz 2007-2013..
Część główna obejmuje spis posiedzeń od powołania danego komitetu do końca grudnia 2015 r., frekwencję reprezentantów ngo’sów oraz wyciąg z protokołów, przy czym koncentrowaliśmy się na wypowiedziach przedstawicieli organizacji. Część ta została podzielona na trzy podrozdziały, dotyczące:
- Komitetu Umowy Partnerstwa oraz komitetów monitorujących programów krajowych (Infrastruktura i Środowisko, Inteligentny Rozwój, Polska Cyfrowa, Pomoc Techniczna, Polska Wschodnia, Rozwój Obszarów Wiejskich, Rybactwo i Morze oraz Wiedza Edukacja Rozwój);
- komitetów monitorujących Regionalne Programy Operacyjne (w układzie alfabetycznym);
- komitetów monitorujących programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej – aczkolwiek ta część jest skrótowa ze względu na odmienne podstawy prawne funkcjonowania komitetów, zgoła odmienny dobór ich członków i nieco inne zadania; tematyka EWT jest przedmiotem odrębnych dzialań OFOP-u, o czym będziemy informować.
Publikację kończy spis linków, prowadzących do stron poszczególnych komitetów monitorujących.
Wybory
W stosunku do poprzednich perspektyw finansowych, najważniejszą zmianą dla organizacji w obszarze komitetów monitorujących wydaje się możliwość samodzielnego wyboru swoich reprezentantów, i to w oparciu o procedurę wypracowaną przez III sektor. Procedura ta zawierała takie elementy, jak konieczność zebrania przez kandydatów na kandydatów poparcia wśród organizacji, następnie możliwość zapoznania się z charakterystyką kandydatów na członków i zastępców, zebraną w jednym miejscu, zaś później – na oddawaniu głosów przez poszczególne organizacje.
Wybory do krajowych KM i wyjątkowo do dwóch KM RPO przeprowadzała krajowa Rada Działaności Pożytku Publicznego (co było wbrew intencjom organizacji, które w zaproponowanej ordynacji wskazału tu miejsce dla regionalnych bądź krajowych federacji organizacji). Inaczej nieco wyglądała sytuacja z wyborem reprezentantów organizacji do KUP-u oraz KM PROW i KM Ryby, o czym szczegółowo napisaliśmy w raporcie.
Z kolei wybory do komitetów Regionalnych Programów Operacyjnych organizowały wojewódzkie RDPP.
Zadania i uwarunkowania pracy komitetów
Nieco inaczej, niż miało to miejsce w poprzednich okresach programowania, dla lat 2014-2020 wyglądają uwarunkowania pracy komitetów monitorujących. Z jednej strony art. 5 rozporządzenia ogólnego Rady, mówiący o zasadzie partnerstwa, jak również tzw. Kodeks Partnerstwa, przyjęty przez Komisję, wzmacniają rolę partnerów spoza administracji, z drugiej zaś – pozostawiają swobodę krajom członkowskim odnośnie szczegółowych rozwiązań. Polskie przepisy, począwszy od tzw. ustawy wdrożeniowej, przez wytyczne ministra właściwego ds. rozwoju po regulaminy poszczególnych komitetów monitorujących, wydają się ambiwaletne. Najlepiej obrazuje ten problem kwestia finansowania działalności komitetów. Jakkolwiek partnerzy mają zapewnioną możliwość korzystania ze środków pomocy technicznej, np. w celach zamawiania niezależnych ekspertyz, czy organizowania spotkań konsultacyjnych ze swoim środowiskiem bądź udziału w wydarzeniach podnoszących ich kompetencje, w praktyce niezmiernie trudno jest uzyskać finansowanie takich działań.
Obserwacji wymaga również realne zaangażowanie komitetów w monitorowanie postępów realizacji programów operacyjnych i ich wpływ na praktykę tego wdrażania. Jest to podyktowane mniejszą wymaganą częstotliwością posiedzeń, niż w latach 2007-2013. Praktyka pokazała, że są komitety, które spotykają się nawet co miesiąc, ale i takie, które wypełniają ustawowe minimum. A to przecież posiedzenia stwarzają możliwość realnej dyskusji między członkami komitetów, jakkolwiek niejednokrotnie najtrudniejsza i najbardziej angażująca praca odbywa się w grupach roboczych działających przy KM.
Uwagi
Zachęcamy do dzielenia się wszelkimi spostrzeżeniami dot. publikacji bądź tematów pokrewnych pod adresem ofop[at]ofop.eu. Kolejny raport planujemy opracować dla lat 2016-2017, czyli jego publikacji można się spodziewać w pierwszym kwartale 2018 roku.