Spotkanie organizacji w sprawie funduszy i dialogu w obszarze zdrowia

12 kwietnia 2016 roku OFOP zorganizował spotkanie dla pozarządowych członków Komitetów Monitorujących oraz organizacji angażujących się w obszarze zdrowia. Dyskusja dotyczyła możliwości współpracy, zwłaszcza w kontekście uwarunkowań stworzonych przez funkcjonowanie Komitetu Sterującego ds. Zdrowia.

Problematyka zdrowia, ujęta w ramach polityki spójności 2014-2020, należy do tych polityk publicznych, które Komisja Europejska chce monitorować w sposób szczególny, przekrojowy, czego wyrazem była konieczność powołania dedykowanego Komitetu Sterującego (z udziałem przedstawicieli NGO’sów), który formalnie jest podkomitetem Komitetu Umowy Partnerstwa. Działania w obszarze zdrowia, zarówno infrastrukturalne, jak i miękkie, są rozproszone we wszystkich RPO, znajdujemy je również w programach krajowych, jak PO Wiedza Edukacja Rozwój. Spotkanie miało na celu podjęcie przez organizacje pozarządowe wspólnej refleksji o potrzebach i oczekiwaniach dotyczących prowadzonego przez Ministerstwo Zdrowia dialogu w sprawie polityki zdrowotnej.

Instytucje i mechanizmy systemu ochrony zdrowia przedstawiła ekspertka ds. zdrowia, Anna Kozieł. Uczestnicy spotkania odnieśli się do sposobu powstawania map potrzeb zdrowotnych, które w dużej części powstają na podstawie danych archiwalnych NFZ i nie uwzględniają aspektu profilaktyki. W założeniu mapy mają być narzędziem usprawniającym procesy zarządcze w systemie ochrony zdrowia. Obowiązek tworzenia regionalnych map potrzeb zdrowotnych dla planowania inwestycji w ochronie zdrowia wynika z ustawy z dnia 21 marca 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2014.619). Ich zakres określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2015 r. w sprawie zakresu treści map potrzeb zdrowotnych (Dz.U. 2015 poz. 458). Pytaniem otwartym pozostaje czy mapy potrzeb zdrowotnych we właściwy sposób przedstawiają trendy demograficzne i epidemiologiczne, istniejącą infrastrukturę w ochronie zdrowia oraz przyszłe potrzeby w tym zakresie.

Kwestie wyzwań dialogu w ochronie zdrowia przedstawił Piotr Frączak z Komitetu Umowy Partnerstwa. Zwrócił on uwagę na zbyt małą rolę organizacji pozarządowych w obszarze tak istotnym dla życia społecznego, jak zdrowie. Przypomniał sytuację związaną z wyborem przedstawicieli do Komitetu Sterującego ds. koordynacji interwencji EFSI w sektorze ochrony zdrowia, w którym początkowo jednego przedstawiciela organizacji mianował Minister Zdrowia. Dopiero w wyniku protestów i aktywności przedstawicieli organizacji w Komitecie Umowy Partnerstwa udało się zwiększyć liczbę przedstawicieli do trzech i zapewnić tryb wyboru pod egidą Rady Działalności Pożytku Publicznego. Rada podjęła decyzję, że reprezentantami organizacji pozarządowych w Komitecie zostaną:

1. Beata Ambroziewicz z Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych i Mariusz Błaszczyk związany z Fundacją Urszuli Jaworskiej (zastępca);
2. Szymon Chrostowski z Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych i jego zastępczyni Monika Zientek związana z Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Młodych z Zapalnymi Chorobami Tkanki Łącznej „ 3majmy się razem” (zastępczyni);
3. Anna Guszcza i Anna Sitek (zastępczyni) związane z Fundacją My Pacjenci.

Sytuacja ta wywołuje pytanie o postrzeganie dobra wspólnego, realną możliwość działania i oddziaływania dla inicjatyw obywatelskich oraz kontrolę obywatelską w trakcie tworzenia polityk publicznych i planowania wydatków.

Po, dotyczącym Programu Europejskiego OFOP, wystąpieniu Agaty Wiśniewskiej-Górczewskiej, ustalono, że efektem spotkania będzie rozpoczęcie prac nad najistotniejszymi, z punktu widzenia organizacji, aspektami dotyczącymi zdrowia. Zebrani ustalili, że dalsze prace będą dotyczyć następujących wątków:

• deinstytucjonalizacji i międzyresortowości,
• edukacji i profilaktyki,
• racjonalizacji wydatkowania.

W tym celu zebrana grupa będzie pracować nad merytorycznym uzupełnieniem wyżej wymienionych punktów. Osoby i organizacje zainteresowane włączenie się w prace grupy zapraszamy do kontaktu na adres mailowy: krystian.kiszka[at]ofop.eu.

W spotkaniu wzięła również udział pani Monika Pałasz z Departamentu Strategii Rozwoju Ministerstwa Rozwoju, która przedstawiła szczegółowo kwestię funduszy strukturalnych na rzecz na rzecz ochrony zdrowia w latach 2014-2020.

Finansowanie zdrowia odbywa się z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Fundusze UE dla ochrony zdrowia w latach 2014-2020 są dostępne w:

• Programie Operacyjnym Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER)

Instytucja Zarządzająca –Ministerstwo Rozwoju (MR)

Instytucja Pośrednicząca – Ministerstwo Zdrowia (MZ)

ok. 300 milionów euro

• Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko (POIS)

Instytucja Zarządzająca – Ministerstwo Rozwoju (MR)

Instytucja Pośrednicząca – Ministerstwo Zdrowia (MZ)

ok. 460 milionów euro

• 16 Regionalnych Programach Operacyjnych (RPO)

Instytucja Zarządzająca – Urzędy Marszałkowskie (UM)

ok. 1,5 miliardów euro

Uwarunkowania – koordynacja i warunkowość ex-ante

1. Policy paper dla ochrony zdrowia na lata 2014-2020. Krajowe ramy strategiczne

• analiza i diagnoza,
• strategia i wdrażanie,
• koordynacja, monitoring i wdrażanie.

2. Komitet sterujący ds. interwencji EFSI w sektorze zdrowia

• przedstawiciele strony rządowej, samorządowej i partnerów społecznych,
• przyjmowanie rocznych Planów Działań,
• bieżący monitoring i ewaluacja wsparcia.

3. Mapy potrzeb zdrowotnych (Wojewódzkie Plany Działania Systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego – WPD SPRM)

• ze środków UE: przygotowane są mapy dot. onkologii i kardiologii, zostaną stworzone mapy dot. 30 grup chorób,
• mapy dotyczą 3 szczebli opieki zdrowotnej: Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ), Ambulatoryjnej Opieki Specjalistycznej (AOS), lecznictwa szpitalnego,
• udostępnienie map warunkiem dla uruchomienia inwestycji w zakresie lecznictwa szpitalnego,
• Komisja Europejska (KE) określiła listę derogacji w stosowaniu map.

Generalne cele operacyjne i kierunki interwencji dotyczących obszaru zdrowia

Profilaktyka i diagnostyka

W ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER) wspierane będą projekty pilotażowe i testujące w zakresie programów profilaktycznych zawierające m.in. komponent badawczy, edukacyjny oraz wspierający współpracę pomiędzy wysokospecjalistycznym ośrodkiem a lekarzami podstawowej opieki zdrowotnej oraz szpitalami ogólnymi, w celu przeciwdziałania zjawisku fragmentacji opieki nad pacjentem. W jakim zakresie:

• chorób nowotworowych;
• chorób kardiologicznych;
• chorób układu kostno-stawowo-mięśniowego;
• chorób psychicznych;
• chorób układu oddechowego.

W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (PO IŚ) dofinansowanie będą działania z zakresu:

• wsparcie ponadregionalnych podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych stacjonarnych i całodobowych na rzecz osób dorosłych, dedykowanych chorobom, które są istotną przyczyną dezaktywizacji zawodowej (roboty budowlane, doposażenie),
• utworzenie nowych Szpitalnych Oddziałów Ratunkowych (SOR) powstałych od podstaw lub na bazie istniejących izb przyjęć ze szczególnym uwzględnieniem stanowisk wstępnej intensywnej terapii (roboty budowlane, doposażenie),
• wsparcie istniejących SOR, ze szczególnym uwzględnieniem stanowisk wstępnej intensywnej terapii (roboty budowlane, doposażenie),
• modernizacja istniejących Centrów Urazowych (CU) – roboty budowlane, doposażenie,
• utworzenie nowych CU (roboty budowlane, doposażenie),
• budowa lub remont całodobowych lotnisk lub lądowisk dla śmigłowców przy jednostkach organizacyjnych szpitali wyspecjalizowanych w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego (roboty budowlane, doposażenie),
• wsparcie baz Lotniczego Pogotowia Ratunkowego (roboty budowlane, doposażenie oraz wyposażenie śmigłowców ratowniczych w sprzęt umożliwiający loty w trudnych warunkach atmosferycznych i w nocy).

W ramach Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) wspierane będą:

• wdrożenie projektów profilaktycznych dotyczących chorób będących istotnym problemem zdrowotnym regionu,
• wdrożenie programów rehabilitacji medycznej ułatwiających powroty do pracy,
• wdrożenie programów ukierunkowanych na eliminowanie zdrowotnych czynników ryzyka w miejscu pracy,
• rozwój profilaktyki nowotworowej w kierunku wykrywania raka jelita grubego, szyjki macicy i raka piersi,
• wsparcie regionalnych podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych na rzecz osób dorosłych, ukierunkowanych na specyficzne dla regionu grupy chorób, które są istotną przyczyną dezaktywizacji zawodowej (roboty budowlane, doposażenie),
• wsparcie regionalnych podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych na rzecz osób dorosłych, dedykowanych chorobom, które są istotną przyczyną dezaktywizacji zawodowej (roboty budowla, doposażenie).

Demografia

W ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER) wspierane będą:

• deinstytucjonalizacja opieki nad osobami zależnymi, poprzez rozwój alternatywnych form opieki nad osobami niesamodzielnymi (w tym osobami starszymi),
• system kształcenia specjalizacyjnego w dziedzinie geriatrii,
• system kształcenia ustawicznego kadr medycznych w obszarze opieki nad osobami starszymi.

W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (PO IŚ) dofinansowanie będą:

• wsparcie ponadregionalnych podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych stacjonarnych i całodobowych w zakresie ginekologii, położnictwa, neonatologii, pediatrii oraz innych oddziałów zajmujących się leczeniem dzieci (roboty budowlane, doposażenie).

W ramach Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) realizowane będą następujące działania:

• wdrożenie programów wczesnego wykrywania wad rozwojowych i rehabilitacji dzieci zagrożonych niepełnosprawnością i niepełnosprawnych,
• wsparcie regionalnych podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych w zakresie ginekologii, położnictwa, neonatologii, pediatrii oraz innych jednostek zajmujących się leczeniem dzieci (roboty budowlane, doposażenie),
• wsparcie podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych w zakresie geriatrii, opieki długoterminowej oraz opieki paliatywnej i hospicyjnej (roboty budowlane, doposażenie),
• deinstytucjonalizacja opieki nad osobami zależnymi, poprzez rozwój alternatywnych form opieki nad osobami niesamodzielnymi (w tym osobami starszymi).

Jakość – efektywność i organizacja

W ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER) wspierane będą:

• działania projakościowe dedykowane podmiotom leczniczym, które świadczą szpitalne usługi medyczne,
• działania projakościowe dedykowane podmiotom świadczącym podstawową opiekę zdrowotną,
• przygotowanie, przetestowanie i wdrożenie do systemu opieki zdrowotnej organizacji opieki koordynowanej(OOK), służącej polepszeniu jakości i efektywności publicznych usług zdrowotnych (pilotaż nowej formy organizacji, procesu i rozwiązań technologicznych),
• szkolenia pracowników administracyjnych i zarządzających podmiotami leczniczymi, jak również przedstawicieli płatnika i podmiotów tworzących, służące poprawie efektywności funkcjonowania systemu ochrony zdrowia, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju zdolności analitycznych i audytu wewnętrznego w jednostkach systemu ochrony zdrowia,
• działania na rzecz rozwoju dialogu społecznego oraz idei społecznej odpowiedzialności instytucji systemu ochrony zdrowia, poprzez m.in. wsparcie współpracy administracji systemu ochrony zdrowia z organizacjami pacjenckimi,
• stworzenie systemu mapowania potrzeb zdrowotnych (poprawa jakości danych dotyczących m.in. informacji o stanie infrastruktury medycznej, rejestrach medycznych dedykowanych określonym jednostkom chorobowym oraz identyfikację „białych plam” w opiece zdrowotnej).

W ramach Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) wspierane będą takie działania, jak:

• upowszechnienie wymiany elektronicznej dokumentacji medycznej,
• upowszechnienie wykorzystania telemedycyny.

Kształcenie kadr medycznych

W ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER) wspierane będą:

• realizacja programów rozwojowych dla uczelni medycznych uczestniczących w procesie praktycznego kształcenia studentów, w tym tworzenie centrów symulacji medycznej,
• realizacja programów rozwojowych dla uczelni medycznych uczestniczących w procesie kształceniapielęgniarek i położnych ukierunkowanych na zwiększenie liczby absolwentów ww. kierunków,
• kształcenie podyplomowe pielęgniarek i położnych w obszarach związanych z potrzebami epidemiologiczno-demograficznymi,
• kształcenie specjalizacyjne lekarzy w dziedzinach istotnych z punktu widzenia potrzeb epidemiologiczno-demograficznych kraju,
• kształcenie podyplomowe lekarzy realizowane w innych formach niż specjalizacje w obszarach istotnych z punktu widzenia potrzeb epidemiologiczno-demograficznych kraju, ze szczególnym uwzględnieniem lekarzy współpracujących z placówkami podstawowej opieki zdrowotnej,
• doskonalenie zawodowe pracowników innych zawodów istotnych z punktu widzenia funkcjonowania systemu ochrony zdrowia w obszarach istotnych dla zaspokojenia potrzeb epidemiologiczno-demograficznych.