Zgodnie z Art. 2 Traktatu Unii Europejskiej, Unia Europejska opiera się na:

“poszanowaniu godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwie prawnym, jak również poszanowaniu praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości.” 

Dodatkowo, w zgodzie z Konstytucjami państw członkowskich, wartościami podzielanymi  i wspólnymi są również: 

• zasada pluralizmu, 
• niedyskryminacji, 
• tolerancji, 
• sprawiedliwości 
• oraz równości kobiet i mężczyzn. 

Nadrzędnym celem Unii Europejskiej zgodnie z Art 3. ust. 1 TUE  jest “wspieranie pokoju, jej wartości i dobrobytu jej narodów”.

Co roku Komisja Europejska publikuje raport dotyczący praworządności uwzględniający kluczowe aspekty działania wymiaru sprawiedliwości. Jeden z rozdziałów Raportu poświęcony jest sytuacji społeczeństwa obywatelskiego. OFOP wraz z innymi organizacjami pozarządowymi z Polski, w tym Instytutem Spraw Publicznych, Siecią Obywatelską Watchdog Polska, Helsińska Fundacją Praw Człowieka, Fundacją im. Stefana Batorego, Forum Obywatelskiego Rozwoju bierze  udział w przygotowaniu wkładu do Raportu, opracowując ocenę sytuacji prawnej z punktu widzenia wolności zrzeszania się oraz warunków działania organizacji. 

Ponadto w Raporcie uwzględnione są zalecenia związane z niezależnością sądów (w szczególności jeśli chodzi o powoływanie sędziów i niezależność prokuratury), przeciwdziałaniem korupcji, wolnością mediów, jakością procesu stanowienia prawa.  Całość: report_2023_rule_of_law.pdf (hfhr.pl)

Komisja Europejska w 2023 roku, przygotowała ocenę sytuacji w Polsce pod względem przestrzegania zasad państwa prawa oraz odpowiednie zalecenia mające na celu poprawę sytuacji w tym obszarze.  Jednym z wniosków Komisji, przygotowanym po analizie sytuacji w Polsce, jest negatywna ocena obszaru wolności dla społeczeństwa obywatelskiego.

Według Komunikatu Komisji podsumowującego sytuację we wszystkich krajach Unii Europejskiej w 2022 r., Polska nie zrobiła w ciągu poprzedniego roku żadnego postępu w kwestii poprawy sytuacji zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego, podkreślane są w szczególności ataki na aktywistki/ów ze strony władz publicznych, w  tym w szczególności na osoby udzielające wsparcia humanitarnego na granicy polsko-białoruskiej, na aktywistki działające na rzecz dostępu do legalnej aborcji i praw reprodukcyjnych, w końcu aktywistów/ki na rzecz społeczności LGBTQI.

Więcej przeczytać można na stronie Komisji Europejskiej w Komunikacie Komisji z  dnia 5.7.2023. 

W ramach naszego uczestnictwa w pracach European Civic Forum, OFOP brał udział w przygotowaniu wkładu do Raportu na temat praworządności prezentując mapę zagrożeń dla przestrzeni obywatelskiej na poziomie europejskim. W ramach prac ECF wielokrotnie wskazywaliśmy, iż konieczne jest całościowe analizowanie kwestii państwa prawa, także w odniesieniu do sytuacji zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego.

Więcej: Civic Space Report 2023: Fighting for Democratic Empowerment and Resilience – European Civic Forum (civic-forum.eu)