Realizacja zasady partnerstwa – programowanie perpektywy 2014+

W dniu 12 września 2012 roku w ramach jednego z posiedzeń Krajowego Forum Terytorialnego odbyła się kolejna konferencja Krajowej Sieci Tematycznej ds. Partnerstwa. Celem posiedzenia była wymiana doświadczeń i opinii związanych z poszukiwaniem rozwiązań zwiększających rolę zasady partnerstwa zarówno na poziomie zarządzania strategiami rozwoju kraju, jak i regionów, dotyczących monitorowania systemu wdrażania, jak również związanych z tworzeniem partnerskich podstaw rozwoju lokalnego.

W dniu 12 września 2012 roku w ramach jednego z posiedzeń Krajowego Forum Terytorialnego odbyła się kolejna konferencja Krajowej Sieci Tematycznej ds. Partnerstwa. Celem posiedzenia była wymiana doświadczeń i opinii związanych z poszukiwaniem rozwiązań zwiększających rolę zasady partnerstwa zarówno na poziomie zarządzania strategiami rozwoju kraju, jak i regionów, dotyczących monitorowania systemu wdrażania, jak również związanych z tworzeniem partnerskich podstaw rozwoju lokalnego.

W posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele administracji rządowej, samorządu lokalnego z całej Polski oraz partnerzy społeczno-gospodarczy. Posiedzenie otworzył Minister Paweł Orłowski. Pierwsza część dyskusji dotyczyła instrumentów realizacji zasady partnerstwa. Piotr Żuber – Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej poddał dyskusji kilka pytań m.in.

  • W jaki sposób zwiększyć udział partnerów w systemie realizacji funduszy strukturalnych tak aby zasada partnerstwa była realizowana w efektywny i skuteczny sposób?
  • Czy zasada partnerstwa powinna zostać uregulowana i spisana w jednolitym dokumencie przeznaczonym do stosowania dla wszystkich partnerów ?
  • Czy obecne instrumenty systemu wdrażania takie jak komitety (koordynujące/sterujące/monitorujące, grupy robocze/eksperckie, sieci tematyczne) funkcjonują optymalnie i co należałoby zmienić w sposobie ich funkcjonowania ?
  • Jakie występują bariery w realizacji zasady partnerstwa w obecnej perspektywie i jakie wnioski płyną dla systemu polityki spójności nowej perspektywy finansowej na lata 2014-2020 ?
  • W jaki sposób zwiększyć zaangażowanie w realizację zasady partnerstwa takich partnerów jak miasta i społeczności obszarów wiejskich ?
  • Jak zapewnić bardziej partycypacyjny udział w systemie wdrażania funduszy strukturalnych na przyszłą perspektywę organizacjom pozarządowym i społecznościom lokalnym ?

W panelu udział wzięli Piotr Frączak – OFOP, Marzena Mendza-Drozd – EKES, Piotr Żuber – MRR, Paweł Orłowski – MRR, Grzegorz Makowski – ISP, Zbigniew Gwadera UM w Łodzi oraz Elżbieta Wielg – NSZZ "Solidarność".

Dyskusja koncentrowała się z jednej strony na niedoskonałościach partnerstwa w obecnym okresie programowania i propozycjach rozwiązań, które mogą być zastosowane w nowej perspektywie. Silnym głosem (wspólnym dla wszystkich partnerów społecznych) wybrzmiały uwagi do praktyki realizacji partnerstwa. Wskazywano na brak określonych definicji i procedur. Wskazywano na brak systemu, w którym partnerstwo mogłoby być w pełni wykorzystane. Uczestnicy podkreślali również, iż system komitetów monitorujących, choć z punktu widzenia partnerstwa niesłychanie ważny,  nie wyczerpuje tematu. Konieczne jest zwrócenie uwagi na problem programowania, wdrażania i ewaluacji programów operacyjnych. Tutaj mogą powstawać inne ciała dialogu obywatelskiego (np. fora terytorialne, komitety sterujące) lub stosować można inne techniki partycypacji. Jednak – na co wskazywała Marzena Mendza-Drozd z Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego – partnerstwo jest czymś zasadniczo innym niż konsultacje społeczne. Wymaga więcej wysiłku po obu stronach i wymaga współodpowiedzialności za podejmowane decyzje, dlatego tak ważne jest zaangażowanie i zrozumieni obu stron.

Druga część poświęcona była partnerstwom lokalnym i Community-Led Local Development. Dyskusję moderowała Renata Calakzastępca dyrektora Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej, a udział w panelu wzięli Renata Zielińska – MRiRW, Włodzimierz Puzyna – FRDL, Kuba Wygnański – Pracownia Badań i Innowacji Społecznych "Stocznia" oraz Andrzej Brzozowy z Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej, który pokrótce wyjaśnił proponowane przez Komisję Europejską zasady działania instrumentu oraz nakreślił zalety i wątpliwości związane z jego funkcjonowaniem w przyszłej perspektywie finansowej funduszy europejskich 2014-2020. Dyskusja toczyła się wokół kwestii wykorzystania instrumentu (CLLD) zarządzania rozwojem lokalnym przez społeczność  w kontekście strategicznego myślenia o rozwoju lokalnym. Jako pierwszy głos zabrał Włodzimierz Puzyna (FRDL) starał się podkreślić, kluczową rolę rozwoju lokalnego dla ogólnego rozwoju całego kraju, sugerując że planowanie polityk publicznych w przeważającej mierze powinno uwzględniać lokalność, a instrument CLLD jest jednym z przykładów w jaki sposób rozwój lokalny może być realizowany. Przedstawicielka MRiRW opowiedziała o doświadczeniach z Programem LEADER, który w obecnym okresie programowania przypisany był jedynie do funduszy wiejskich. Odniosła się równocześnie do pytań i wątpliwości nakreślonych przez Pana Andrzeja Brzozowego z Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, uznając na podstawie doświadczeń LEADER-a, że większość wątpliwości i wyzwań związanych z instrumentem CLLD nie powinno stanowić większych barier dla skutecznego funkcjonowania tego mechanizmu. Ostatni z Panelistów, Kuba Wygnański z Pracowni Badań i Innowacji Społecznych 'Stocznia', podkreślił na początku, zgadzając się co do istoty rozwoju lokalnego i instrumentu CLLD, że rozwój ten nie tylko może być ( i w przeszłości był ) realizowany przez Lokalne Grupy Działania, ale również przez inne podmioty oraz inicjatywy (m.in. Centra Aktywizacji Lokalnej). Podkreślił również, polemicznie w stosunku do poprzednich panelistów, że mechanizm LEADER miał wiele wad i nie funkcjonował tak pozytywnie, jak można to było wytyczyć z poprzednich wypowiedzi, choć zrobił wiele dobrego, a wnioski LEADER-a gdy wykorzysta się przy implementacji nowego instrumentu, spowodują że rozwój lokalny może rzeczywiście nabrać innego, lepszego wymiaru. Dyskusje zakończyła, prowadząca panel, Renata Calak Zastępca Dyrektora Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej podkreślając, że zarówno zasada partnerstwa jak i zaproponowany przez Komisję Europejską instrument zarządzania rozwojem lokalnym przez społecznosć (CLLD) są dla MRR bardzo ważne i będą podstawą do dyskusji podczas rozpoczynającego się procesu konsultacji, którego jak podkreśliła Pani Dyrektor, początkiem stanie się opublikowanie projektu Umowy Partnerskiej, do której konsultacje trwać mają do końca marca 2014 roku. Dokument roboczy Umowy Partnerskiej ma być przedstawiony partnerom w ciągu najbliższych kilku dni.

Podczas konferencji zostały ogłoszone wyniki na najbardziej partnerski komitet monitorujący 2011 roku. Honorowy tytuł Najbardziej Partnerskiego Komitetu Monitorującego roku 2011 zdobył Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny Województwa Opolskiego. Przykłady dobrych praktyk zwycięskiego komitetu będą rekomendowane do stosowania przez pozostałe komitety zarówno w obecnej jak i w przyszłej perspektywie finansowej oraz posłużą jako studia przypadków w materiałach dydaktycznych wykorzystywanych podczas spotkań KSTP. Przyznane zostały również dwa wyróżnienia dla Podkomitetu Monitorującego Program Operacyjny Kapitał Ludzki Województwa Dolnośląskiego ze względu na dużą aktywność i zaangażowanie oraz Podkomitetu Monitorującego Program Operacyjny Kapitał Ludzki Województwa Śląskiego z uwagi na zmiany w Regulaminie umożliwiające członkom refundację kosztów dojazdu na spotkania Sieci.
Wszystkim komitetom RPO i podkomitetom monitorującym PO KL, które wzięły udział w konkursie bardzo dziękujemy, a zwycięzcom serdecznie gratulujemy i informujemy, że wręczenie nagród nastąpi pod koniec roku.