Finanse w projektach europejskich

3 lutego 2010

Aktualności

W dniu 8 stycznia OFOP wystosował do Ministra Finansów oraz Minsiter Rozwoju Regionalnego pismo w sprawie zmian spowodowanych nową ustawą o finansach publicznych,a dotyczących realizacji projektów dotowanych ze środków unijnych. Pismo zostało przekazane do wiadomości rady Działalności Pożytku Publicznego oraz pozarządowych członków komitetów monitorujących 2007-2013. 1 lutego przyszła odpowiedź z MRR.

W naszym wystąpieniu zwróciliśmy uwagę na następujące kwestie:

1. niepoddanie pod konsultacje społeczne projektu rozporządzenia dot. warunków i trybu udzielania oraz rozliczania zaliczek, a także terminów składania wniosków o płatność oraz ich zakresu;

rozporządzenie MRR w powyższej sprawie zostało przyjęte w dniu 18 grudnia 2009 r., tj. na 13 dni przed wejsciem w życie nowej ustawy o finansach publicznych;

2. znaczne opóźnienia w przekazywaniu przez Instytucje Pośredniczące i Instytucje Pośredniczące 2 stopnia środków finansowych na konta realizatorów projektów, w tym organizacji pozarządowych, i cedowanie konsekwencji (np. karnych odsetek z tytułu zaległych płatności) na tychże realizatorów; doświadczenia z lat 2007-2009 w tym zakresie każą przypuszczać, że nowy system przepływu pieniędzy (z udziałem Banku Gospodarstwa Krajowego) może, przynajmniej w ciągu pierwszych miesięcy, obfitować w opóźnienia;

zmiany wprowadzone nowymi przepisami nakładają na projektodawców odpowiedzialność w przypadku niezłożenia wniosku o płatność na kwotę stanowiącą min. 70% łącznej kwoty przekazanych wcześniej transz dofinansowania lub w teminie wynikającym z harmonogramu płatności, od środków pozostałych do rozliczenia, przekazanych w ramach zaliczki. Wprowadzenie systemu „dwustrumieniowego”, gdy 15% dotacji (wkład krajowy) jest przekazywany przez IP/IP2, zaś 85% przez BGK (na podstawie poleceń płatności otrzymanych od IP/IP2) może skutkować opóźnieniami w docieraniu pieniędzy na konta projektodawców, a to z kolei może powodować przesunięcia w składaniu przez nich wniosków o płatność (zwiazane z koniecznościa rozliczanai poprzednich transz);

3. potrzeby opracowania przez ministerstwa jednolitej interpretacji nowych przepisów;

powodem były rozbieżności intepretacyjne, które widać w materiale z konsultacji wśród instytucji administracji, a opublikowanym na stronie internetowej MRR w dnu 16 grudnia ub.r. Interpretacja ta idzie niejednokrotnie w kierunku doprecyzowywania wielu zapisów w umowach z projektodawcami. Budzi to nasze obawy. Dotychczasowa praktyka pokazuje, że projektodawcy nie mają rzeczywistego żadnego wpływu na kształt podpisywanych umów. Mogą co najwyżej nie zgodzić się na propozycje danej IP/IP2 i odstąpić od podpisania umowy. Stąd OFOP wnioskował, aby:

organizacje pozarządowe realizujące projekty z funduszy europejskich były zobligowane do prowadzenia tylko jednego konta bankowego – co zaoszczędzi czasu i pieniędzy,
środki z danej transzy były rozliczane wg kolejności źródeł, tj. aby w pierwszej kolejności kwalifikować wydatki jako pochodzące z wkładu krajowego, co pozwoli uniknąć trudności i dodatkowej pracy dla wszystkich instytucji zaangażowanych w proces problemów ze środkami niewykorzystanymi pod koniec roku.

Na koniec wyraziliśmy sprzeciw wobec spóźnionej informacji na temat konsekwencji zmian w przepisach o finansach publicznych. Kompleksowa informacja na stronie MRR pojawiła się w dniu 16 grudnia, czyli 2 tygodnie przez wejściem wżycie nowych przepisów. Z informacji, które Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych otrzymała z regionów wynika, że w znacznej mierze IP, IP2 oraz Regionalne Ośrodki Europejskiego Funduszu Społecznego były przygotowywane do funkcjonowania wg nowych zasad dopiero w grudniu. Z kolei komunikat o ich przeszkoleniu pojawił się na stronie internetowej Instytucji Zarządzającej EFS dopiero w dniu 28 grudnia.

Odpowiedź z MRR

W dniu 1 lutego otrzymaliśmy odpowiedź podpisaną przez Panią Minister Elżbietę Bieńkowską. Pobierz plik w PDF.

W piśmie czytamy m.in.

1. […] projekt rozporządzenia został skierowany do konsultacji społecznychw dniu 21 września 2009 r., […] a jednym z adresatów wskazanego pisma była Rada Działalności Pożytku Publicznego. Omawiany projekt był ponadto zamieszczony na internetowych stronach Biuletynu Informacji Publicznej MRR. Zainteresowane podmioty miały zatem możliwość zgłaszania swoich uwag i zastrzeżeń;

w naszym piśmie zwróciliśmy uwagę na to, że fakt zaplanowania prac nad rozporządzeniem nie został ujęty w „Programie prac legislacyjnych MRR na okres lipiec-grudzień 2009 r.”, opublikowanym w BIP. Ponadto, RDPP jest ciałem eksperckim, doradczym Ministra Pracy i Polityki Społecznej, nie ma natomiast charakteru reprezentacji III sektora (jakkolwiek jest tak często postrzegana z braku innych rozwiązań prawnych). Informacje o konsultacjach innych dokumentów dot. systemu wdrażania funduszy europejskich są na bieżąco publikowane na dedykowanym portalu prowadzonym przez MRR. Jednak informacji o prowadzeniu konsultacji projektu omawianego rozporządzenia tam nie ma, a jak rozumiemym, powinna być z datą wrześniową. Rozporządzenie jest aktem prawnym, do którego później będą odwołania m.n. w dokumentach o charakterze wytycznych, zaleceń itp. Na udział w konsultacjach ma więc wpływ również ich rozpropagowanie, nagłośnienie informacji, że się je prowadzi;

2. […] omawiany akt nie nakłada na beneficjentów żadnych nowych obowiązków/warunków dotyczących trybu rozliczania zaliczek w stosunku do przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 2010 r.;

nasz obawę wzbudził fakt przerzucenia na projektodawców odpowiedzialności finansowej za konsekwencje potencjalnych opóźnień w przezywaniu środków finansowych między instytucjami administracji zaangażowanymi w ten proces;

3. organem właściwym do wydawania ostatecznych i wiążących interpretacji niejasnych przepisów powinien być autor wspomnianego aktu prawnego (tj. ustawy o finansach publicznych – A.W.), tj. Minister Finansów.

Zamieszczony na stronach internetowych MRR zestaw pytań i odpowiedzi dotyczących omawianej ustawy jest rezultatem prac zainicjowanych przez MRR i prowadzonych we współpracy z Ministerstwem Finansów oraz instytucjami zaangażowanymi we wdrażanie programów operacyjnych, których celem było możliwie daleko idące doprecyzowanie licznych wątpliwych kwestii.

rozbieżności interpretacyjne ustawy o finansach publicznych to sprawa zbyt poważna, pozostać przy zestawieniu intpretacji różnych instytucji, jakkolwiek jest to już pewien krok w kierunku rozjaśnienia wątpliwości. Nie usuwa to niebezpieczeństwa , że projektodawcy nie będą mieli faktyczego wpływu na kształt umów;

Wciąż czekamy na odpowiedź Ministra Finansów.

4. IP oraz IP 2 zostały przeszkolone z zakresu wprowadzanych zmian jeszcze przed końcem grudnia ub. roku, a zatem przed wejściem w życie nowych przepisów. Pragnę poinformować, iż MRR dokładało w ostatnich miesiącach ubiegłego roku wszelkich starań, aby wyjaśnić liczne wątpliwości wynikające z przepisów nowej ustawy, wypracować we współpracy z BGK i MF system przepływu i rozliczania środków, a następnie przekazać posiadaną wiedzę pomiędzy wszystkie instytucje zaangażowane ww wdrażanie programów operacyjnych.

trudno polemizować z tym stanowiskiem. OFOP zwrócił uwagę na to, że w większości IP, IP2 i ROEFSy zostały przeszkolone zbyt późno (właśnie w grudniu), a przez to nie mogły z wyprzedzeniem przekazać stosownych informacji bądź zorganizować spotkań dla obenych i przyszłych beneficjentów.