Czy są osiągane cele funduszy europejskich? Raport Rządu

11 marca 2010

Aktualności

8 marca Polska Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zorganizowało konferencję podsumowującą okres 2007-2009 we wdrażaniu funduszy europejskich, tj. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia. Podsumowanie przyjęło formę Raportu Strategicznego 2009.

Opracowanie liczy prawie 200 stron. Podczas konferencji największe zainteresowanie uczestników wzbudziły efekty Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Z jednej bowiem strony, środki na konkursy powoli się kończą, z drugiej zaś – trudno dopatrzeć się rzeczywistych innowacji. Nierzadko do dofinansowania są wybierane projekty, które ograniczają się do innowacji organizacyjnych. Trwający przegląd śródokresowy prawdopodobnei pokaże, jak i jakie srodki poprzesuwać między programami operacyjnymi (oraz w samych programach między priorytetami i działaniami), aby zostały wykorzystane bardziej efektywnie.

W zakresie realizacji celu 1 NSRO, jakim jest Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa autorzy opracowania przedstawili dość ostrą ocenę sytuacji:

Ostatnim z obszarów wymienionych w NSRO, w kontekście poprawy jakości funkcjonowania instytucji publicznych, jest wzmacnianie mechanizmów partnerstwa między administracją publiczną a sektorem trzecim. Do tej pory zrealizowano praktycznie tylko kilka badań ewaluacyjnych dedykowanych ww. zagadnieniu, w związku z tym niemożliwe jest przedstawienie kompletnego obrazu zjawiska. Zrealizowane badania wskazują na niesatysfakcjonujący w pełni rozwój zasady partnerstwa, wynikający m.in. z braku jednej, powszechnie podzielanej koncepcji partnerstwa oraz jego celów. [. 58]

Lapidarność sformułowań mówi sama za siebie.

Poniżej garść dodatkowych cytatów dot. realizacji celu 1 NSRO. Numery stron odnoszą się do wersji elektronicznej raportu. Zachęcamy do lektury fragmentów dotyczących poszczególnych programów operacyjnych oraz całego opracowania.

Wartość wskaźnika efektywności rządzenia zmniejszyła się w Polsce w latach 2006-2008, według wyników badań prowadzonych przez Bank Światowy, z poziomu 0,54 do poziomu 0,38 w połowie okresu, tj. o 29,6%, a następnie wzrosła do poziomu 0,48, tj. o 26,3% (w całym okresie spadek o 11,1%). Zauważając istotną poprawę wskaźnika w 2008 r., należy, niestety, stwierdzić, że w porównaniu z 2006 r. poziom efektywności rządzenia uległ pogorszeniu. Obecna wartość wskaźnika stanowi 53,3% wartości założonej na 2013 r.

Niezadowalająca jest pod tym względem sytuacja Polski na tle innych krajów. W populacji przebadanych w 2008 r. 212 krajów świata Polska zajęła 68 miejsce (za Urugwajem, a przed Bahrajnem), awansując o jedno miejsce w porównaniu z 2007 r. W stosunku do wyjściowego 2006 r. jest to jednak pozycja gorsza o 6 miejsc (wówczas 62). Spośród krajów Unii Europejskiej niższa jakość rządzenia niż w Polsce jest charakterystyczna dla Włoch, Bułgarii i Rumunii. W 2008 r. kraje te zajęły odpowiednio 72, 89 i 106 miejsce, uzyskując wskaźniki na poziomie 0,40, 0,10 i -0,14. Znaczny dystans dzieli Polskę od najbliższych unijnych sąsiadów, szczególnie Niemiec (miejsce 15, wskaźnik 1,66), ale także Republiki Czeskiej (miejsce 38, wskaźnik 1,07) i Słowackiej (miejsce 49, wskaźnik 0,76), mniejszy dystans natomiast od Litwy (miejsce 64, wskaźnik 0,56). [s. 55-56]

Wartość wskaźnika jakości stanowionego prawa wzrosła w Polsce w okresie 2006-2008, według wyników badań prowadzonych przez Bank Światowy, z poziomu 0,68 do poziomu 0,72, a następnie do 0,77, tj. o 5,9% w 2007 r. i o 6,9% w 2008 r. (w całym okresie o ponad 13,2%). Może to oznaczać systematyczną, chociaż jeszcze powolną, poprawę jakości sfery regulacji w ocenach wyrażanych przez badanych respondentów. Obecna wartość wskaźnika stanowi 77,0% wartości założonej na 2013 r. Ze względu na krótki okres obserwacji, brak dostatecznych przesłanek, by wnioskować o trwałości i tempie pozytywnych zmian w otoczeniu regulacyjnym gospodarki i społeczeństwa. Osiągnięcie w 2013 r. zakładanej wartości wskaźnika na poziomie 1,0 będzie możliwe pod warunkiem utrzymania podobnego (a nawet nieco niższego) tempa zmian jak w okresie 2006-2008. Ze względu na dystans dzielący pod tym względem Polskę od wielu krajów Unii Europejskiej, pożądane jest jednak przyspieszenie procesów poprawiających jakość sfery regulacji. Jako realną należy ocenić możliwość przekroczenia poziomu założonego na 2013 r. wskaźnika jakości stanowionego prawa. [s. 56]

Sprawna i efektywna administracja publiczna jest warunkiem koniecznym dla prawidłowego rozwoju państwa. Realizacja polityki spójności w Polsce w swoisty sposób wiąże ją z kondycją administracji publicznej.

Badania dotyczące całej administracji publicznej pokazują, wprawdzie dość wolną, ale systematyczną poprawę jakości funkcjonowania administracji. Wskaźnik syntetyczny realizacji zasady good governance, opracowany w roku 2008 w ramach badania wykonanego na zlecenie MRR, charakteryzuje się w latach 2003-2007 praktycznie stałym trendem wzrostowym oznaczającym systematyczną poprawę jakości rządzenia w Polsce. [s. 56-57]

Niewątpliwie pozytywnym elementem opracowania jest spojrzenie krytyczne i określenie problemów, czy wyzwań, jakie stoją przed Polską zarówno w trwającym okresie budżetowym UE, jak i w zakresie przyszłości polityki spójności.

Organizacje zainteresowane tą problematyką zapraszamy do kontaktu z OFOP-em.

Z materiałami Rządu polskiego dotyczącymi przyszłości polityki spójności można się zapoznać na stronie internetowej Ministerstwa Rozwoju Regionalnego.