Stanowisko sygnatariuszy Paktu w sprawie projektów ustaw medialnych

Sygnatariusze Obywatelskiego Paktu na rzecz Mediów Publicznych wydali stanowisko i przedstawili je na wysłuchaniu publicznym zorganizowanym w Sejmie w dniu 17 maja 2016. OFOP jest inicjatorem i jednym z 70 sygnatariuszy Paktu.

Poniżej przytaczamy główne wątki poruszone w stanowisku.

Doceniając wysiłek projektodawców i odważne zmierzenie się z problemem zapewnienia stałego i niezależnego finansowania mediów publicznych, a także próbę uspołecznienia mediów poprzez wzmocnienie roli społecznych rad programowych, stwierdzamy, że projekty ustaw: o mediach narodowych (druk sejmowy nr 442), składce audiowizualnej (druk nr 443) oraz przepisy wprowadzające ustawę o mediach narodowych i ustawę o składce audiowizualnej (druk nr 444), które wpłynęły do Sejmu jako projekty grupy posłów PiS, nie realizują zapisów Obywatelskiego Paktu na rzecz Mediów Publicznych i nie tworzą warunków do budowy mediów niezależnych, pluralistycznych, wolnych od partyjnych, politycznych i komercyjnych wpływów, realizujących misję publiczną w duchu otwartości, odpowiedzialności, rzetelności oraz poszanowania różnorodności światopoglądowej i kulturowej wszystkich obywateli naszego kraju.

Od ponad 6 lat Obywatele Kultury konsekwentnie domagają się prawnych gwarancji niezależności mediów publicznych, zapewnienia warunków realizacji misji publicznej oraz poprawy ich jakości. Powołany w 2009 roku na mocy uchwały Kongresu Kultury Komitet Obywatelski Mediów Publicznych przygotował w 2010 roku w szerokich konsultacjach ze środowiskami twórczymi, akademickimi i obywatelskimi oraz złożył w Sejmie społeczny projekt ustawy o mediach publicznych, który zakładał powrót do idei mediów służących obywatelom.

6 lipca 2010 roku na wniosek Komitetu Obywatelskiego Mediów Publicznych odbyło się w Sejmie wysłuchanie publiczne dotyczące przedstawionego wówczas przez Platformę Obywatelską projektu małej nowelizacji ustawy medialnej (druk sejmowy nr 3139), w którym wykreślono z obowiązującej ustawy o radiofonii i telewizji art. 21 ust. 1a, czyli katalog zadań mediów publicznych, przeciwko czemu protestowali Obywatele Kultury wraz z przedstawicielami stowarzyszeń twórczych i organizacji pozarządowych.

14 maja 2011 r. w Muzeum Narodowym w Warszawie Obywatele Kultury podpisali z rządem RP Pakt dla Kultury, którego §10 mówi: „Media publiczne wymagają pilnego wprowadzenia nowoczesnej ustawy medialnej, gwarantującej realizację właściwej im misji. Za podstawę prac przyjmuje się projekt Komitetu Obywatelskiego Mediów Publicznych”. Niestety, rządząca wówczas koalicja nie wypełniła nawet w części tego zobowiązania. Przez kolejne cztery lata nie przedstawiła też w Sejmie własnego projektu ustawy, mimo deklaracji składanych przez kolejnych ministrów.

W związku z zapowiedzią nowelizacji ustawy przez rząd Prawa i Sprawiedliwości oraz powołaniem do jej przygotowania pełnomocnika rządu w osobie Krzysztofa Czabańskiego, a także ze złożonym przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego, wicepremiera Piotra Glińskiego zobowiązaniem przeprowadzenia szerokich konsultacji publicznych, 14 marca 2016 roku powołana z inicjatywy Obywateli Kultury, Obywateli Nauki i Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych koalicja ponad 70 stowarzyszeń twórczych, organizacji pozarządowych i ruchów obywatelskich ogłosiła Obywatelski Pakt na rzecz Mediów Publicznych.

Obywatelski Pakt na rzecz Mediów Publicznych formułuje pięć warunków nowoczesnej ustawy o mediach publicznych, bez których nie jest możliwe zagwarantowanie jakości programowej oraz zapewnienie ich bezstronności, wiarygodności i rzetelności. Istotny dla realizacji misji publicznej jest ustawowy wymóg licencji programowych, który ma za zadanie określić procentowo wobec całego budżetu wydatki na poszczególne działy (w tym programy dla dzieci i młodzieży, edukację obywatelską i kulturową oraz rodzimą twórczość).

Niezmiernie ważny dla wiarygodności mediów publicznych sposób powoływania władz musi być poddany otwartej publicznej procedurze. Należy stworzyć przejrzysty system rekomendacji organizacji społecznych i środowisk twórczych dla osób pełniących funkcje nadzorcze w mediach publicznych. Przyczyni się on do ochrony mediów publicznych przed ich upartyjnianiem i stworzy gwarancję stałego podnoszenia jakości i profesjonalizmu oraz przejrzystości i celowości wydatkowania środków publicznych.

W przedstawionej poniżej ocenie projektów ustaw: o mediach narodowych (druk sejmowy nr 442), składce audiowizualnej (druk nr 443) oraz przepisy wprowadzające ustawę o mediach narodowych i ustawę o składce audiowizualnej (druk nr 444) odnosimy się do postulatów zawartych w Obywatelskim Pakcie na rzecz Mediów Publicznych oraz konkretyzujących je propozycji szczegółowych przepisów legislacyjnych.

Pełen tekst stanowiska znajduje się na oficjalnej stronie Paktu