Najnowszy raport nt. społeczeństwa obywatelskiego

Właśnie został opublikowany tegoroczny CIVIC SPACE REPORT, dotyczący przestrzeni obywatelskiej w Europie Środkowej i Bałkanach Zachodnich, zapraszamy do lektury: https://civic-forum.eu/civicspace25.

Raport przygotowuje co roku nasza europejska federacja European Civic Forum we współpracy ze swoimi organizacjami członkowskimi i partnerami. Rozdział o Polsce przygotowaliśmy jako OFOP wspólnie z Fundacja Batorego i Fundacją Uniwersyteckich Poradni Prawnych.

Niestety nie jest to lektura optymistyczna, bo jak piszą autorzy – to SYGNAŁ ALARMOWY dla przywódców unijnych i krajowych, którzy powinni jak najszybciej podjąć konkretne działania w celu ochrony i rozszerzenia przestrzeni dla społeczeństwa obywatelskiego, szczególnie w kontekście „cofania się” swobód obywatelskich i narastającej walki z demokracją.

Raport opisuje bezprecedensowy i zintensyfikowany atak na społeczeństwo obywatelskie. Realizowana jest celowa strategia jego delegitymizacji, w tym ograniczenia praw do protestów, wyzwania dla finansowania organizacji i kampanie oszczerstw.

W 2024 r. działacze społeczni, aktywiści i organizacje byli nękani, zastraszani, próbowano podważyć ich wiarygodność i zniszczyć zaufanie opinii publicznej. Wprowadzono kolejne restrykcyjne przepisy, w tym uznające organizacje pozarządowe, które otrzymują finansowanie z zagranicy za „zagranicznych agentów”. Na celowniku znalazło się prawo do zgromadzeń, demonstracje solidarności z Palestyną i na rzecz sprawiedliwości klimatycznej spotkały się z nowymi restrykcyjnymi przepisami, a czasem całkowitymi zakazami i przemocą ze strony policji i innych służb. Rządy kilku państw członkowskich zakwestionowały wiarygodność i możliwość stosowania międzynarodowych konwencji praw człowieka, w tym np. stosowanie się do orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, zwłaszcza w kwestiach związanych z imigracją.

Civic Space Report to jednak nie tylko opis sytuacji, ale także rekomendacje i apel do rządzących. Jeśli chcemy wzmocnić nasze demokracje, musimy najpierw odbudować rozpadające się fundamenty zaufania publicznego. A to zaczyna się od prawdziwego wysłuchania głosów ludzi, ich organizacji i ruchów. Zaangażowanie obywatelskie musi być cenione i chronione – prawo do zabierania głosu, organizowania się, marzeń i sprzeciwu jest siłą napędową każdej trwałej demokracji – mówi Alexandrina Najmowicz, sekretarz generalna European Civic Forum.