Maj w Inicjatywie „Nasz Rzecznik”
Interwencje i wystąpienia RPO w odpowiedzi na nasze postulaty i sygnalizowane problemy
Interwencja RPO ws. „komfortek” – pokoi pielęgnacyjnych z leżankami dla dorosłych osób z niepełnosprawnościami
- Osoby dorosłe nie mają w przestrzeni publicznej miejsc do czynności pielęgnacyjno-higienicznych, które wymagają pozycji leżącej z powodu choroby, niepełnosprawności lub wieku
- Zmiana pieluch, cewnikowanie czy podawanie leków odbywają często w warunkach niehigienicznych i urągających ludzkiej godności, np. na podłodze publicznych toalet czy w samochodach
- Koalicja NGO-sów „Przewijamy Polskę” utworzyła już w Polsce 30 odpowiednich miejsc, tzw. komfortek, ale to nie wystarcza – osób potrzebujących takiego wsparcia jest ok. 150 tys.
- Konieczne są zatem działania o charakterze systemowym – apeluje Rzecznik Praw Obywatelskich w wystąpieniu generalnym do Ministra Rozwoju i Technologii.
Odpowiedź ministra Czarnka na postulat RPO ws. darmowych środków higieny osobistej dla dziewcząt w szkołach i przeciwdziałania tabuizacji menstruacji
- Rozwiązaniu problemu ubóstwa menstruacyjnego służyłoby zapewnienie darmowych środków higieny osobistej we wszystkich szkołach i placówkach edukacyjnych – wskazuje RPO w piśmie do ministra edukacji i nauki z 13 kwietnia 2023 r. Z badań wynika, że na ich zakup nie stać co dziesiątej dziewczyny w Polsce. Wprowadzenie tematu menstruacji do przestrzeni publicznej sprzyjałoby eliminacji negatywnych stereotypów z nią związanych
- Minister Czarnek odpowiada: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach nie wskazuje wprost obowiązku zapewnienia wyrobów higienicznych dla dziewcząt. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by z subwencji oświatowej finansować wyposażenie szkół/placówek w środki takie, jak podpaski czy tampony, jeśli organ stanowiący JST uzna taki wydatek za zasadny. Dyrektor szkoły/placówki może podjąć decyzję o zakupie takich środków higieny, jeżeli jego zdaniem są niezbędne dla zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki
Jak zmienić przepisy o interwencyjnym odbiorze maltretowanych zwierząt. Informacja MRiRW o projekcie
- Nowelizacja przepisów o odbieraniu dręczonych zwierząt jest zasadna, ale nie musi polegać na odebraniu takiego prawa organizacjom społecznym – uważa RPO
- Warto rozważyć zaś wprowadzenie gwarancji, które uchroniłyby opiekunów zwierząt przed nadużywaniem tych uprawnień
- Można też wprowadzić publiczny rejestr, który wskazywałby organizacje mogące prowadzić interwencyjny odbiór zwierzęcia i kontakt do nich
- AKTUALIZACJA: Opracowany w MRiRW projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach mających na celu poprawę nadzoru nad zdrowiem i ochroną zwierząt (UC140) nie pozbawia organizacji społecznych uprawnień do interwencyjnego odbierania zwierząt – informuje resort, wskazując, że projekt zawiera przepisy ustanawiające pewne rygory formalne związane z realizacją ww. uprawnienia
- W ocenie MRiRW kierunek zmian stanowi kompromis pomiędzy ochroną zwierząt, interesem właściciela lub opiekuna zwierzęcia i uprawnieniami organizacji społecznych
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-interwencyjny-odbior-zwierzat-przepisy-mrirw-odpowiedz
17 maja: Międzynarodowy Dzień Przeciw Homofobii, Transfobii i Bifobii
Tegoroczne hasło przewodnie obchodów to „Zawsze razem: Połączeni w naszych różnorodnościach”. Ich celem jest zwrócenie uwagi na kluczowe znaczenie siły solidarności, wspólnoty i sojuszu ponad różnymi tożsamościami, ruchami i granicami. Jednocząc się, możemy doprowadzić do zmiany i wpłynąć na poprawę życia osób i społeczności LGBT+ na całym świecie.
Rzecznik Praw Obywatelskich od 2011 roku wykonuje zadania niezależnego organu do spraw równego traktowania. W zakresie jego ustawowych obowiązków pozostaje stanie na straży równego traktowania wszystkich osób, w tym bez względu na orientację seksualną i tożsamość płciową.
Sprawa uchwał „anty-LGBT” a fundusze europejskie. Korespondencja RPO z MFiPR
- RPO spytał Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej, jakie działania podejmie dla weryfikacji zgodności wydatkowania funduszy UE przez jednostki samorządu terytorialnego z horyzontalną zasadą równego traktowania i niedyskryminacji
- Grzegorz Puda odpisał, że niezwykle istotne jest zapewnienie przestrzegania tego warunku – ujętego w „Umowie Partnerstwa na lata 2021-2027” – przez wszystkich beneficjentów funduszy europejskich będących jednostkami samorządu terytorialnego
- MFiPR prowadzi obecnie prace nad horyzontalnym kryterium wyboru projektów dotyczącego niedyskryminacji, którego spełnienie byłoby warunkiem uzyskania dofinansowania projektu ze środków europejskich
- Resort rozważa możliwość, by weryfikacja tego kryterium odbywała się na podstawie listy jednostek samorządu na stronie internetowej RPO, które podjęły tzw. uchwały „antyLGBT”
- To nie jest oficjalny rejestr dyskryminujących uchwał; może to być tylko wskazówką przy weryfikacji, czy jednostki ubiegające się o dofinansowanie nie podjęły działań dyskryminujących – odpowiada RPO i prosi MFiPR o przyjęcie innego sposobu weryfikacji
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-uchwaly-anty-lgbt-fundusze-europejskie-mfipr
24 maja, w Europejski Dzień Parków Narodowych, RPO apeluje o tworzenie parków narodowych
Polskie parki narodowe zajmują nieco ponad 1% powierzchni kraju. Od 22 lat nie powstał w Polsce żaden nowy park narodowy.
https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/europejski-dzien-parkow-narodowych-24-maja-2023
Wydarzenia i nagrody
5 maja – „Empatia się przewija” wydarzenie z okazji Dnia Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych pod Honorowym Patronatem RPO
Obchody Dnia Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych i Dnia Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną odbyły się 5 maja w Gliwicach pod hasłem „Empatia się przewija”. Organizatorem wydarzenia była Fundacja NieOdkładalni i członkini Zespołu Praw Opiekunek/ów Inicjatywy „Nasz Rzecznik”, Dominika Chabin-Pactwa.
Głównym celem obchodów było zwiększenie świadomości społecznej na temat problemów, z jakimi mierzą się osoby z niepełnosprawnościami i pokazanie, jak ważne jest zapewnienie im pełnej dostępności do wszelkich sfer życia.
8 maja – Stowarzyszenie „Żurawinka” wyróżnione Odznaką Honorową RPO za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka
30-letnią działalność poznańskiego Stowarzyszenia na rzecz Dzieci i Dorosłych z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym „Żurawinki” RPO uhonorowała Odznaką za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka. Wyróżnienie z rąk prof. Marcina Wiącka w imieniu stowarzyszenia odebrała jego wieloletnia prezeska, Anna J. Nowak, która działa w Zespole Praw Opiekunek/ów Inicjatywy „Nasz Rzecznik”.
Laudację na część laureatki wygłosiła koordynatorka Inicjatywy „Nasz Rzecznik”, Anna Duniewicz.
23-25 maja – Inicjatywa „Nasz Rzecznik” na Central Europe Civic Forum, Budapeszt
Na zaproszenie National Democratic Institute ze Stanów Zjednoczonych, węgierskiej Fundacji DemNet oraz polskiego Instytutu Spraw Publicznych delegacja Inicjatywy „Nasz Rzecznik” wzięła udział w Central Europe Civic Forum w Budapeszcie. Wydarzenie było częścią wspieranego przez NDI programu CECEP (Zaangażowania Obywatelskiego w Europie Środkowo-Wschodniej), w ramach którego pięć polskich koalicji, w tym Inicjatywa „Nasz Rzecznik”, będzie prowadzić działania rzecznicze przez najbliższy rok.
Przedstawicielki Inicjatywy „Nasz Rzecznik” – koordynatorka Inicjatywy Anna Duniewicz i koordynatorka Zespołu Praw Osób LGBTQ+ Justyna Nakielska – opowiedziały, jak nasza koalicja mobilizuje obywatel(k)i do działań rzeczniczych i strażniczych (prezentacja pt. „Our Ombudsman” Initiative, OFOP: Activating Citizens in Government Accountability and Advocacy Actions). Justyna Nakielska podsumowała działania rzecznicze z perspektywy Zespołu Pra Osób LGBTQ+.
Spotkania z RPO
8 maja – spotkanie delegacji Inicjatywy „Nasz Rzecznik” z Zastępcą RPO Valerim Vachevem w sprawie uwag do projektu ustawy o świadczeniu wspierającym
Dr Valeri Vachev podziękował za przedstawione postulaty do rządowego projektu ustawy o świadczeniu wspierającym i zapowiedział szczegółową analizę projektu ustawy o świadczeniu wspierającym z uwzględnieniem przekazanych przez Inicjatywę „Nasz Rzecznik” uwag. Zastępca RPO zgodził się, że świadczenie wspierające powinno być elementem w całościowym systemie wsparcia, obejmującym m.in. asystencję osobistą i wsparcie wytchnieniowe.
23 maja – Spotkanie Zespołu Spraw Lokalnych i Zespołu ds. Wolności Zrzeszania się z ZRPO Valerim Vachevem
Przedstawicielki/le Zespołu Spraw Lokalnych mówili o konieczności zmian funkcjonowania samorządów lokalnych i obowiązkach radnych, których ci nie realizują. Poruszyli m.in. problem zbierania podpisów przed debatą o stanie samorządu i wad ustawy o petycjach. Zgłoszone zostały również problemy dotyczące barier administracyjnych i prawnych funkcjonowania organizacji pozarządowych.
Zespół Spraw Lokalnych skupił się na kwestiach dotyczących praw człowieka i obywatela: prawa do informacji, wolności słowa i innych, których nie wolno traktować rozłącznie.
Delegacja Zespołu zwróciła uwagę na niski stan świadomości obywateli/lek na temat funkcjonowania samorządu. Mieszkańcy nie znają swoich przedstawicieli – radnych, wójta, burmistrza czy prezydenta. Niewiele wiedzą na temat obowiązków poszczególnych organów, zasad tworzenia prawa miejscowego, formułowania strategii rozwoju. Nie korzystają z narzędzi, które są dla nich przeznaczone.
Uczymy się
7-9 maja – Szkolenie NDI w ramach projektu Central Europe Civic Engagement (CECEP), Kraków
Reprezentacja Inicjatywy „Nasz Rzecznik” wzięła udział w szkoleniu dla pięciu koalicji obywatelskich zorganizowanego w dn. 7-9 maja w Krakowie w ramach projektu Central Europe Civic Engagement (CECEP). Szkolenie poświęcone było opracowywaniu i wdrażaniu strategii komunikacyjnych i biznesowych.
Program Central Europe Civic Engagement ma na celu wspieranie zaangażowania obywateli w sprawy publiczne, szczególnie na poziomie lokalnym, poprzez podejmowanie działań na rzecz tematów istotnych dla lokalnych społeczności.
22 maja – „Rzecznik Praw Obywatelskich – podstawy prawne działania, kompetencje, zasady składania wniosków i przykłady podejmowanych interwencji”
Dwugodzinne szkolenie adresowane było do organizacji zrzeszonych w Koalicji Infolinii Biura RPO i współtworzących Inicjatywę „Nasz Rzecznik”. Obejmowało zagadnienia: Jakie przepisy regulują działanie Rzecznika Praw Obywatelskich?,W jakich sprawach można się zwracać do RPO? Jak prawidłowo złożyć wniosek do RPO?
Majowe spotkania zespołów roboczych
Zespół Praw Kobiet, 11 maja
- Zdaniem Zespołu, odpowiedź ministra edukacji i nauki P. Czarnka na wystąpienie RPO w sprawie darmowych środków higieny osobistej dla dziewcząt w szkołach jest skandaliczna. Z poziomu Inicjatywy “Nasz Rzecznik” wystosujemy w tej sprawie pismo do ministra.
- Jeśli projekt współfinansowany z środków unijnych w jakimkolwiek zakresie łamie zasady dostępności, niedyskryminacji, Kartę Praw Podstawowych, powinniśmy zgłaszać takie przypadki Komitetom Monitorującym. Jako Inicjatywa “Nasz Rzecznik” zgłaszajmy i zachęcajmy do zgłaszania ich także RPO.
- W ramach programu Central Europe Civic Engagement i współpracy z NDI oraz Instytutem Spraw Publicznych jako Inicjatywa “Nasz Rzecznik” mamy szansę uzyskać wsparcie m.in. na przeprowadzenie ważnych dla nas badań. Przygotowujemy listę naszych propozycji.
https://naszrzecznik.pl/spotkanie-zespolu-praw-kobiet-11-maja/
Zespół Ochrona Środowiska/Klimat, 12 maja
- Mamy listę pytań, które chcemy zadawać polity(cz)kom oraz kandydat(k)om w tegorocznych wyborach do parlamentu. Będziemy uczestniczyć w debatach i spotkaniach i dyskusjach z ich udziałem. Oczekujemy deklaracji, jak po wyborach zamierzają się mierzyć ze sformułowanymi przez nas problemami – tymi w skali lokalnej i tymi dotyczącymi całego kraju.
- W ramach programu Central Europe Civic Engagement i współpracy z NDI oraz Instytutem Spraw Publicznych jako Inicjatywa „Nasz Rzecznik” zrealizujemy przez najbliższy rok szereg działań rzeczniczych. Już teraz możemy zaproponować tematy na przeprowadzenie ważnych dla nas badań. Przygotowujemy listę naszych propozycji.
https://naszrzecznik.pl/spotkanie-zespolu-ochrona-srodowiska-klimat-12-maja/
Zespół Praw Opiekunów/ek, 18 maja
Spotkanie w dużej mierze poświęcone było podsumowaniu stanowiska Inicjatywy „Nasz Rzecznik” wobec rządowego projektu ustawy o świadczeniu wspierającym (druk nr 3130), który był procedowany w Sejmie 22-23 maja.
https://naszrzecznik.pl/spotkanie-zespolu-praw-opiekunek-ow-18-maja-2023/
Zespół ds. Wolności Zrzeszania się, 19 maja
Przygotowywaliśmy się do spotkania Zespołu z przedstawiciel(k)ami Biura RPO. Omówiliśmy problemy, które zostały zgłoszone Rzecznikowi w ostatnich miesiącach przez nasz Zespół oraz możliwe nowe pola współpracy z Biurem. Oprócz tego rozmawialiśmy o planie na działania Zespołu w drugiej połowie roku.
Zespół Praw Osób LGBT+, 26 maja
- Zbliża się 13 czerwca i wydarzenie Inicjatywy “Nasz Rzecznik” odbywające się pod hasłem: „Działając razem, możemy więcej!”. Przygotowujemy się do niego!
- Przedwyborcza debata z politykami i polityczkami, tematyczne spotkania powyborcze, współtworzenie audycji w TT Radiu Rebeliant, warsztaty, badania – to wszystko realizować będziemy od połowy czerwca do maja przyszłego roku dzięki wsparciu, jakie otrzyma nasza Koalicja z programu CECEP, realizowanego przez National Democratic Institute z USA w partnerstwie z Instytutem Spraw Publicznych w Polsce.
https://naszrzecznik.pl/spotkania-zespolu-praw-osob-lgbtq-26-maja-i-24-kwietnia-2023/
Zespół Praw Uchodźców/czyń
- Debata przedwyborcza z politykami i polityczkami, tematyczne spotkania powyborcze, współtworzenie audycji w TT Radiu Rebeliant, warsztaty, badania, to wszystko realizować będziemy od połowy czerwca do maja przyszłego roku dzięki wsparciu, jakie otrzyma nasza Koalicja z programu realizowanego przez National Democratic Institute w partnerstwie z węgierskim DemNet oraz Instytutem Spraw Publicznych w Polsce.
- System edukacji ukraińskich dzieci w Polsce nie istnieje. Nasz system edukacji nie jest przygotowany do edukacji międzykulturowej. Do tej kwestii powinno się podejść systemowo i angażować do tego RPO.
- Jak odniósłby/odniosłaby się Pan/Pani do wprowadzenia funkcji asystenta osoby uchodźczej, który pomógłby osobom uchodźczym w komunikacji i odnalezieniu się w nowej sytuacji? – to jedno z możliwych pytań, jakie chcemy zadać kandydatom i kandydatkom w wyborach do parlamentu.