Pakt dla mediów publicznych

Zainicjowany w 2016 roku przez Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych, Obywateli Kultury i Obywateli Nauki.

Obywatelski Pakt na rzecz mediów publicznych

21 czerwca 2016 roku na Skwerze Wolnego Słowa w Warszawie odbyło się podpisanie przez ugrupowania polityczne zobowiązania do realizacji założeń zawartych w Pakcie na rzecz Mediów Publicznych.

Jest to drugi, po Pakcie dla Kultury, rodzaj umowy społecznej podpisanej między reprezentantami strony obywatelskiej oraz reprezentantami ugrupowań politycznych; stwierdzający, że media publiczne są przedmiotem szczególnej troski obywateli i odpowiedzialności władzy.

Prowadząca Beata Chmiel, w imieniu inicjatorów Paktu przedstawiła ideę podpisania zobowiązania i przypomniała krótko historię zawiązania Paktu. Agnieszka Holland (Obywatele Kultury) przypomniała, że środowiska kultury zabiegały o nową ustawę medialną od czasu ostatniego Kongresu Kultury, kiedy został powołany Obywatelski Komitet Mediów Publicznych, a następnie złożony w sejmie obywatelski projekt ustawy medialnej. Powiedziała: – Niezależnie od kontekstu politycznego ta sprawa jest coraz bardziej aktualna, ponieważ coraz trudniej znaleźć nam platformę, na której mogą porozumieć się różne siły społeczne, ludzie różnych poglądów, różnych wrażliwości, gdzie może funkcjonować informacja, która byłaby wiarygodna dla większości i gdzie może powstawać i gdzie może być prezentowana kultura narodowa i wysoka, i popularna, gdzie możemy się wszyscy wypowiedzieć, spotkać i porozumieć. Wierzę, że ten nasz dzisiejszy akt jest krokiem do rzeczywistej współpracy.

W imieniu strony społecznej – sygnatariuszy Obywatelskiego Paktu na rzecz Mediów Publicznych – zobowiązanie podpisały Agnieszka Holland (Obywatele Kultury), Katarzyna Szafranowska (Obywatele Nauki) i Weronika Czyżewska-Waglowska (Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych).

W imieniu ugrupowań politycznych: Barbara Nowacka (Inicjatywa Polska), Ryszard Petru (Nowoczesna), Marek Kossakowski (Partia Zieloni), Grzegorz Schetyna (Platforma Obywatelska), Władysław Kosiniak-Kamysz (Polskie Stronnictwo Ludowe).

Większość założeń Paktu poparła także partia Razem, ale nie podpisała się pod deklaracją. – Inicjatywę popieramy z zastrzeżeniem różnic dotyczących mechanizmu finansowania mediów publicznych, w naszym programie postulujemy między innymi likwidację wpływów z reklam – powiedział Maciej Konieczny, członek zarządu Razem. Konieczny, podobnie jak parlamentarzyści z ugrupowania Kukiz’15, zgodził się z nami, że kształt mediów publicznych, jako wspólnego dobra, powinien być wypracowany w publicznej debacie i złożył deklarację pracy nad projektem obywatelskiej ustawy medialnej. Politycy Kukiz’15 w ostatniej chwili wycofali się z publicznego podpisania zobowiązania pod Paktem dla mediów, ale są otwarci na dalszą współpracę.

Historia powstania Paktu dla mediów publicznych

Powołany w 2009 roku na mocy uchwały Kongresu Kultury Komitet Obywatelski Mediów Publicznych przygotował w 2010 roku w szerokich konsultacjach ze środowiskami twórczymi, akademickimi i obywatelskimi oraz złożył w Sejmie społeczny projekt ustawy o mediach publicznych, który zakładał powrót do idei mediów służących obywatelom.

6 lipca 2010 roku na wniosek Komitetu Obywatelskiego Mediów Publicznych odbyło się w Sejmie wysłuchanie publiczne dotyczące przedstawionego wówczas przez Platformę Obywatelską projektu małej nowelizacji ustawy medialnej (druk sejmowy nr 3139), w którym wykreślono z obowiązującej ustawy o radiofonii i telewizji art. 21 ust. 1a, czyli katalog zadań mediów publicznych, przeciwko czemu protestowali Obywatele Kultury wraz z przedstawicielami stowarzyszeń twórczych i organizacji pozarządowych.

14 maja 2011 r. w Muzeum Narodowym w Warszawie Obywatele Kultury podpisali z rządem RP Pakt dla Kultury, którego §10 mówi: „Media publiczne wymagają pilnego wprowadzenia nowoczesnej ustawy medialnej, gwarantującej realizację właściwej im misji. Za podstawę prac przyjmuje się projekt Komitetu Obywatelskiego Mediów Publicznych”. Niestety, rządząca wówczas koalicja nie wypełniła nawet w części tego zobowiązania. Przez kolejne cztery lata nie przedstawiła też w Sejmie własnego projektu ustawy, mimo deklaracji składanych przez kolejnych ministrów.

W związku z zapowiedzią nowelizacji ustawy przez rząd Prawa i Sprawiedliwości oraz powołaniem do jej przygotowania pełnomocnika rządu w osobie Krzysztofa Czabańskiego, a także ze złożonym przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego, wicepremiera Piotra Glińskiego zobowiązaniem przeprowadzenia szerokich konsultacji publicznych, 14 marca 2016 roku powołana z inicjatywy Obywateli Kultury, Obywateli Nauki i Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych koalicja ponad 70 stowarzyszeń twórczych, organizacji pozarządowych i ruchów obywatelskich ogłosiła Obywatelski Pakt na rzecz Mediów Publicznych.

Obywatelski Pakt na rzecz Mediów Publicznych formułuje pięć warunków nowoczesnej ustawy o mediach publicznych, bez których nie jest możliwe zagwarantowanie jakości programowej oraz zapewnienie ich bezstronności, wiarygodności i rzetelności. Istotny dla realizacji misji publicznej jest ustawowy wymóg licencji programowych, który ma za zadanie określić procentowo wobec całego budżetu wydatki na poszczególne działy (w tym programy dla dzieci i młodzieży, edukację obywatelską i kulturową oraz rodzimą twórczość).

Niezmiernie ważny dla wiarygodności mediów publicznych sposób powoływania władz musi być poddany otwartej publicznej procedurze. Należy stworzyć przejrzysty system rekomendacji organizacji społecznych i środowisk twórczych dla osób pełniących funkcje nadzorcze w mediach publicznych. Przyczyni się on do ochrony mediów publicznych przed ich upartyjnianiem i stworzy gwarancję stałego podnoszenia jakości i profesjonalizmu oraz przejrzystości i celowości wydatkowania środków publicznych.

Oficjalna strona Paktu dla mediów publicznych: http://www.mediapubliczne.org.pl/

Obywatelski Pakt na rzecz mediów publicznych – pdf do pobrania