Prawa człowieka są w naszych rękach – aktywistów i aktywistek. Relacja z wydarzenia „Godność. Równość. Solidarność” 8-10.12.2022
Z okazji tegorocznego Dnia Praw Człowieka dziesiątki aktywistów i aktywistek z całej Polski wzięły udział w wydarzeniu „Godność. Równość. Solidarność” zorganizowanym dla podsumowania i uczczenia ich całorocznej pracy.
W ramach wydarzenia odbyły się warsztaty dotyczące prac w komitetach monitorujących fundusze unijne, w których będą brali i brały udział przedstawiciele i przedstawicielki organizacji pozarządowych.
W dalszej kolejności wykład dla zgromadzonych wygłosił Jakub Jaraczewski z Democracy Reporting International, który opowiedział o mitach dotyczących praworządności na przykładach Polski i Węgier. W swoim wystąpieniu wskazał i rozpracował mity najczęściej powtarzane przez polityków przeciwnych idei praworządności, aby dać przedstawicielom NGO-sów silne argumenty do wykorzystywania w publicznej dyskusji na ten temat.
Po wykładzie nastąpiło oficjalne otwarcie wydarzenia przez Karolinę Dreszer, prezeskę OFOP, która poprowadziła panel otwierający z udziałem Przemysława Kalinki (Komisja Europejska, Przedstawicielstwo w Polsce) i Barbary Imiołczyk (Dyrektorki Centrum Projektów Społecznych Biura RPO), a nagranie swojego wystąpienia dostarczył Andreas Accardo (Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej).
Popołudniowe sesje były poświęcone podsumowaniu osiągnięć Inicjatywy „Nasz Rzecznik”, o których mówiły Karolina Dreszer-Smalec i Anna Duniewicz, koordynatorka inicjatywy. Po roku działalności w takiej formie, inicjatywa Nasz Rzecznik to 10 zespołów roboczych (Zespół Edukacja Włączająca, Zespół Ochrona Środowiska/Klimat, Zespół Praw Kobiet, Zespół Praw Opiekunek/ów, Zespół Praw Osób LGBTQ+, Zespół Praw Osób z Niepełnosprawnościami, Zespół Sprawy Lokalne, Zespół Praw Uchodźców/czyń, Zespół ds. Wolności Zrzeszania się, Zespół Zdrowie) zrzeszających ponad 120 organizacji i ruchów społecznych.
W dalszej kolejności uczestnicy i uczestniczki zjazdu wzięli/ły udział w warsztacie „Jak się nie dać instytucjom? Jak skutecznie upominać się o nasze prawa?” poprowadzonym przez Annę Grytę (Fundacja Miasto Obywatelskie Lubartów) i Jacka Werdera (Sieć Obywatelska Watchdog Polska). Celem warsztatu było pokazanie, jak ważna jest jawność informacji, którymi dysponują instytucje publiczne i jak NGO-sy mogą skutecznie domagać się ich udostępniania, by efektywnie działać.
Wieczorem uczestnicy i uczestniczki wydarzenia wzięli udział w projekcji filmu dokumentalnego „Delikado. Obronić las” (reż. Karl Malakunas) w ramach Watch Docs Film Festival oraz w dyskusji po projekcji filmu: „Jakiego aktywizmu potrzebuje las?”. Panel moderowała Urszula Jabłońska, (dziennikarka i reporterka, laureatka nagrody Grand Press 2012 w kategorii „Reportaż prasowy”), a udział w nim wzięli Marta Jagusztyn (badaczka i współzałożycielka inicjatywy Lasy i Obywatele), Jadwiga Klata (przedstawicielka młodego pokolenia aktywistów klimatycznych) i Krzysztof Wychowałek (współzałożyciel i wieloletni działacz Ośrodku Działań Ekologicznych Źródła).
Kolejny dzień rozpoczął się od dyskusji moderowanej przez Macieja Nowickiego, prezesa Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka: „Dokumentaliści i aktywiści – narodziny trudnej miłości? Filmowcy i działacze na pograniczu polsko-białoruskim i w walczącej Ukrainie”. W panelu wzięli udział: Marta Górczyńska (HFPC/Grupa Granica) i dokumentaliści: Anna Zamecka, Lidia Duda, Maria Kraus, Michał Bielawski, Robert Kowalski. W czasie spotkania wyświetlone były fragmenty powstających właśnie filmów dokumentalnych o pograniczu polsko-białoruskim: „Las”, reżyseria: Lidia Duda, „Gość”, reżyseria: Michał Bielawski, Zuza Solakiewicz i Zvika Portnoy, produkcja: Maria Krauss oraz o wojnie w Ukrainie: „Displaced”, reżyseria: Olya Zhurba, „Szwedy”, reżyseria: Robert Kowalski.
Po debacie swoje wystąpienie pt. „Co może być źródłem nadziei i inspiracji dla społeczeństwa obywatelskiego” wygłosił prof. Adam Bodnar. Przekazał uczestnikom i uczestniczkom spotkania wzmacniające słowa wskazując na długofalowe efekty działań i zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego na przykładzie obrony sądownictwa. Wskazał, że aby obronić praworządność i demokrację konieczne jest nieustanne działanie aktywistek, aktywistów, obywatelek i obywateli oraz nieodpuszczanie, nawet jeśli efekty naszej pracy nie są widoczne od razu, ponieważ przyniosą owoce w dłużej perspektywie.
Podczas kolejnej dyskusji przedstawiciele i przedstawicielki organizacji zrzeszonych w inicjatywie „Nasz Rzecznik” przedstawiali/ły swoje postulaty i pomysły na dalsze działania. Dyskusję moderowała Joanna Gzyra-Iskandar (OFOP) i Justyna Nakielska (Kampania Przeciw Homofobii). Osoby biorące udział w spotkaniu dzieliły się również swoimi komentarzami i przemyśleniami nt. odwołania dr Hanny Machińskiej z funkcji Zastępczyni RPO.
Podczas gali zamknięcia festiwalu Watch Docs odbyła się ceremonia wręczenia nagród filmowych, a także – po raz pierwszy – Nagrody Obywatelskiej im. Henryka Wujca. W Kapitule znalazły się przedstawicielki i przedstawiciele: Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych, Stowarzyszenia Amnesty International oraz Funduszu Obywatelskiego im. Henryka Wujca.
Nagrodę z rąk działaczy i działaczek odebrała dr Hanna Machińska, która w swoim wzruszającym przemówieniu zapewniła, że dalej będzie działać na rzecz ochrony praw człowieka (choć na innej płaszczyźnie) i podziękowała przedstawiciel/kom społeczeństwa obywatelskiego za nagrodę. Zapewniła, że jest spokojna, bo prawa człowieka są w rękach aktywistów i aktywistek, którzy się nie poddają, działają mimo represji i kierują się dobrem społeczeństwa i wykluczonych.
Na zamknięcie festiwalu i wydarzenia odbył się pokaz filmu „Zadowolony pracownik albo kto nam ukradł pracę dla przyjemności” (reż. John Webster).
————————
Dziękujemy współorganizatorom wydarzenia: Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka – organizatorowi Festiwalu WATCH DOCS Prawa Człowieka w Filmie, Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska, Funduszowi Obywatelskiemu im. Henryka Wujca
Wydarzenie jest współfinasowane ze środków CIVITATES i European Climate Foundation
