Zlot obrończyń i obrońców praw człowieka

9 grudnia 2025

Aktualności, Działania międzynarodowe, Rzecznictwo krajowe

Już po raz czwarty razem z Funduszem Obywatelski im. Ludwiki i Henryka Wujców (Fundacja dla Polski), Inicjatywą „Nasz Rzecznik”, Siecią Obywatelską Watchdog Polska i Helsińską Fundacja Praw Człowieka zapraszamy na Zlot obrończyń i obrońców praw człowieka, w dn. 12-13 grudnia 2025 roku w Warszawie. To coroczna okazja do wspólnego świętowania Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka i inicjatywa wpisująca się w Międzynarodowy Festiwal Filmowy WATCH DOCS, który obchodzi jubileusz 25-lecia!

Zlot to świetny moment, żeby się spotkać i porozmawiać o bieżącej sytuacji w Polsce, o problemach i wyzwaniach w obszarze praw człowieka, z którymi mierzą się aktywiści i organizacje społeczne, ale też przede wszystkim czas na integrację, sieciowanie, wymianę doświadczeń i znalezienie inspiracji.

Zlot zakończymy Galą festiwalu WATCH DOCS, podczas której wręczona zostanie Nagroda Obywatelska im. Henryka Wujca (członkinią kapituły jest m.in. przedstawicielka OFOP). To wyróżnienie dla osób i instytucji/organizacji społecznych/grup nieformalnych „pomagających pomagającym”. Stanowi docenienie odwagi i wsparcia ze strony wyjątkowych dziennikarzy i dziennikarek, urzędniczek i urzędników, prawników i prawniczek, przedsiębiorców i przedsiębiorczyń oraz innych osób i instytucji/organizacji społecznych/grup nieformalnych z Polski i zagranicy, których nadzwyczajna pracowitość, osobisty wkład i zaangażowanie wsparły wysiłki społeczeństwa obywatelskiego w Polsce w wyjątkowo trudnych sytuacjach.

Poniżej PROGRAM wydarzenia:

PIĄTEK, 12 grudnia 2025 r.

KINO MURANÓW – SALA GERARD, ul. Gen. W. Andersa 5, Warszawa

18:00-19:30 pokaz filmu „Divia” (79′), reż. Dmytro Hreshko

Pierwszy dokument, który w został w całości poświęcony wpływowi wojny w Ukrainie na środowisko naturalne. Pozbawiony dialogów i oparty wyłącznie na monumentalnych długich ujęciach film Dmytra Hreshki na przemian zachwyca harmonią przyrody i atakuje zmysły kakofonią bitewnego chaosu. Pokazując monstrualne zniszczenia różnorodnych ekosystemów Ukrainy, twórcy filmu zwracają uwagę na zazwyczaj pomijany aspekt konfliktu, z którego skutkami będziemy musieli zmagać się przez najbliższe kilkadziesiąt lat. „Divia” demaskuje kolejny wymiar rosyjskiej inwazji – ale zwraca również uwagę na ciężką pracę ludzi próbujących – na tyle na ile się da – zniwelować jej środowiskowe skutki. Saperzy czyszczący lasy i bagna z min, ekipy poszukujące ciał w niedostępnych miejscach, ekolodzy badający poziom toksycznych skażeń – ich wysiłki pozwalają mieć nadzieję na przyszłość, nawet gdy teraźniejszość nie daje wielu powodów do radości.

19:30 Katastrofa nienaturalna. Dyskusja po polskiej premierze filmu „Divia”

Współczesna wojna pozostawia po sobie wyłącznie zgliszcza. Wojna napastniczna prowadzi dzisiaj do zrównywania z ziemią kolejnych terenów, które stają się niezdatne do obrony. Ale w konsekwencji są też niezdatne do zamieszkania i życia. Nie tylko dla ludzi. Zniszczenie tamy w Kachowce pociągnęło za sobą niezliczone i nieodkryte jeszcze tragedie zamieszkujących tam ludzi, ale unicestwiło też cały unikatowy eksosystem. Czy prawo międzynarodowe, wystawiane obecnie na trudną próbę, nadąża jednocześnie nad specyfiką dzisiejszych konfliktów? Czy ekobójstwo będzie sądzone na równi z innymi zbrodniami międzynarodowymi?

Dyskusję poprowadzi Magdalena Kicińska – redaktorka prowadząca w „Piśmie. Magazynie Opinii”.

Osoby eksperckie: Paweł Jędral – reportażysta, publicysta, analityk. Absolwent Międzydziedzinowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych i Społecznych na Uniwersytecie Warszawskim. Współpracował z trzecim sektorem, sektorem naukowym oraz doradczym. Zajmuje się tematami konfliktów międzynarodowych, ochrony zdrowia, prawa międzynarodowego i ochrony środowiska, Hanna Kuczyńska – profesor nauk prawnych. Członek Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego w Izbie Karnej. Od 2005 r. – asystent sędziego w Izbie Karnej Sądu Najwyższego i Glib Lukianets jest ukraińsko-polskim producentem filmowym, którego filmy miały premiery na największych międzynarodowych festiwalach, w tym w Karlowych Warach, IDFA oraz FIFDH w Genewie, a także były prezentowane w globalnych instytucjach politycznych, takich jak Organizacja Narodów Zjednoczonych, UNFCCC i Międzynarodowy Trybunał Karny. Jest ekspertem w Ukraińskiej Fundacji Kultury i założycielem Gogol Film – firmy wyróżnionej w 2022 roku za wkład w Sieć Kreatywnych Miast UNESCO.

Wydarzenie otwarte dla zarejestrowanych uczestniczek i uczestników Zlotu. Dyskusja z tłumaczeniem na polski język migowy (PJM).

SOBOTA, 13 grudnia 2025 r.

CENTRUM KONFRENCYJNE ZIELNA, ul. Zielna 37, Warszawa

9:00-9:30 rejestracja – V piętro, kawa, szatnia

SALA WARSZAWA, V piętro

9:30-11:00 Komu się poskarżyć, gdy nas gnębi system – rozmowa z publicznością

Organizacje wspierające grupy wrażliwe otrzymują wiele zgłoszeń w sprawie łamania w Polsce ich fundamentalnych praw. Inicjatywa „Nasz Rzecznik” doradza, jakimi instytucjom bądź organizacjom należy takie naruszenia zgłosić i jak to zrobić. Przynieście nam Wasze sprawy. Wspólnie pomyślimy, gdzie najlepiej szukać wsparcia. Prowadzenie: Anna Duniewicz, Anna Spurek

Wydarzenie otwarte dla uczestniczek i uczestników Zlotu, tłumaczone na PJM

SALA BERLIN, V piętro

9:30-11:00 Prawo do informacji w czasach kryzysu i szybkich zmian technologicznych

Prawo do informacji – fundament demokracji – coraz częściej bywa ograniczane w imię bezpieczeństwa czy ochrony danych. Jednocześnie administracja coraz szerzej korzysta z technologii i systemów AI, które wpływają na decyzje dotyczące obywateli. Podczas panelu porozmawiamy o tym, jak w warunkach kryzysów i postępu technologicznego zachować przejrzystość działań państwa oraz jak instytucje publiczne i organizacje obywatelskie mogą współpracować, by skutecznie chronić prawo do informacji.

Prowadzenie: Marzena Błaszczyk, Sieć Obywatelska Watchdog Polska. Rozmawiać będą: dr Dominika Bychawska-Siniarska, Kacper Nowina-Konopka (BRPO), Piotr Drobek (UODO).

Wydarzenie otwarte dla uczestniczek i uczestników Zlotu

SALA EUROPA, VI piętro

9:30-11:00 Spotkanie integracyjne dla grantobiorców Funduszu Obywatelskiego im. Ludwiki i Henryka Wujców

Wydarzenie zamknięte

SALA BIBLIOTEKA, VI piętro

9:30-11:00 Spotkanie absolwentów Szkoły Praw Człowieka (Helsińska Fundacja Praw Człowieka)

Wydarzenie zamknięte

11:00-11:30 przerwa kawowa, V i VI piętro

SALA WARSZAWA, V piętro

11:30-12:30

O złym wilku i myśliwych pod ochroną – dyskusja panelowa i rozmowa z publicznością

W Polsce mamy 3 tysiące wilków i ponad 130 tysięcy myśliwych. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat wilki nie zabiły żadnego człowieka, w przeciwieństwie do myśliwych. Niejawny lobbing, obwody łowieckie tworzone z pogwałceniem prawa własności, brak informacji o prowadzonych polowaniach, i surowe kary za ich utrudnianie, straszenie wilkiem przez chronionych przez prawo i władzę myśliwych – o tym wszystkim porozmawiamy z Krzysztofem Wychowałkiem z Ośrodka Działań Ekologicznych „Źródła”, prof. Pauliną Kramarz (Nauka dla Przyrody, Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego, Państwowa Rada Ochrony Przyrody), Marzeną Błaszczyk z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska oraz dziennikarką Reginą Skibińską (OKO.Press).

Prowadzenie: Olga Knapik, koordynatorka Zespołu Ochrona Środowiska/Klimat Inicjatywy „Nasz Rzecznik”

Wydarzenie otwarte dla uczestniczek i uczestników Zlotu, tłumaczone na PJM

SALA BERLIN, V piętro

11:30-12:30 Gaza – panel dyskusyjny

Organizator: Helsińska Fundacja Praw Człowieka

Wydarzenie otwarte dla uczestniczek i uczestników Zlotu

SALA EUROPA, VI piętro

11:15-12:45 Monitoring Action for Civic Space

Grupa focusowa dot. raportu o stanie przestrzeni obywatelskiej w Polsce za 2025 r. i narzędzia wczesnego wykrywania zagrożeń dla przestrzeni obywatelskiej.

Wydarzenie zamknięte (możliwość udziału w zależności od dostępności miejsc) – kontakt w sprawie zapisów: Anna Grudzińska, OFOP, e-mail: [email protected]. Współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu MACS: Monitoring Action for Civic Space.

SALA BIBLIOTEKA, VI piętro

11:30 – 17:15 Przestrzeń networkingowa

Są stoliki – można usiąść, porozmawiać, odpocząć

12:30-13:30 lunch, V piętro

SALA WARSZAWA I BERLIN, V piętro

13:30-15:15 Integracja i sesja plenarna – dyskusja z dokumentalistami

Prowadzenie: Maciej Nowicki, Helsińska Fundacja Praw Człowieka

Wydarzenie otwarte dla uczestniczek i uczestników Zlotu

15:15-15:45 przerwa kawowa, V i VI piętro

SALA WARSZAWA, V piętro

15:45-17:15 W poszukiwaniu skutecznych metod działania

Prowadzenie: Maciej Nowicki, Helsińska Fundacja Praw Człowieka

Wydarzenie otwarte dla uczestniczek i uczestników Zlotu

SALA BERLIN, V piętro

15:45-17:15 Co nam daje Karta, a odbiera państwo – dyskusja z publicznością

Aktywistki i aktywiści praw człowieka odczuwają na własnej skórze, jak dalece prawa i wolności zapisane w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej rozbijają się o polskie realia. Podczas wspólnej sesji Inicjatywy “Nasz Rzecznik” i OFOP porozmawiamy o doświadczeniach organizacji wspierających grupy wrażliwe, działających lokalnie i których działania rzecznicze, interwencyjne czy strażnicze nie podobają się władzy. Zaprezentujemy też przydatne narzędzie rzecznicze Early Warning System (system wczesnego ostrzegania), stworzone przez OFOP do zgłaszania naruszeń instytucjom europejskim w czasie rzeczywistym.

Prowadzenie: Anna Duniewicz, prelegentki: Anna Grudzińska, Justyna Nakielska

Wydarzenie otwarte dla uczestniczek i uczestników Zlotu, tłumaczone na PJM, współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu MACS: Monitoring Action for Civic Space.

SALA EUROPA, VI piętro

15:45-17:15 Nie do uciszenia. Odporność osób działających lokalnie na presję i zastraszanie

W wielu miejscach w Polsce aktywiści i aktywistki działający lokalnie doświadczają presji, zastraszania i prób uciszenia. Mimo to wciąż działają, wspierają innych, reagują na nadużycia władzy i bronią praw człowieka w swoich społecznościach. W trakcie rozmowy oddamy im głos, by opowiedzieli o swoich doświadczeniach, strategiach przetrwania i sposobach budowania odporności. To spotkanie o sile, solidarności i codziennej odwadze, która często zaczyna się bardzo blisko – w małym mieście, wsi czy lokalnym stowarzyszeniu.

Prowadzenie: Szymon Osowski, Sieć Obywatelska Watchdog Polska. Rozmawiać będą: Alicja Matwiejczuk (Stowarzyszenie Lebuzzi), Renata Szymańczuk (Inicjatywa Lokalna Między Drzewami), Krzysztof Jakubowski (Fundacja Wolności)

Wydarzenie otwarte dla uczestniczek i uczestników Zlotu

17:15-17:45 przejście do KINA MURANÓW na galę

KINO MURANÓW, ul. Gen. W. Andersa 5, Warszawa

18:00-20:30 Gala wręczenia nagród 25. MFF WATCH DOCS i Nagrody Obywatelskiej im. Henryka Wujca

Pokaz filmu „Izraelscy osadnicy i Louis Theroux” (oryg. The Settlers), reż. Josh Baker | Wielka Brytania | 2025, 62′

Znany brytyjski dziennikarz wraca po 14 latach do Zachodniego Brzegu, żeby bliżej poznać rosnącą społeczność izraelskich osadników, w tym Daniellę Weiss, charyzmatyczną i wpływową „matkę chrzestną” ruchu osadniczego, która swoje działania przedstawia jako realizację boskiego planu. Theroux przyjmuje charakterystyczną dla siebie postawę — spokojną, dociekliwą i pozornie naiwną. Dzięki temu, jego rozmówcy ochoczo ujawniają radykalizm własnych poglądów. Dalsza ekspansja jest dla Izraelczyków taką samą realizacją historycznego mitu jak dla Amerykanów podbój Dzikiego Zachodu. O nieprzypadkowości tego porównania świadczy choćby liczba przybyłych z USA entuzjastów, zasilających szeregi fanatyków. A także kowbojskie fascynacje jednego z bohaterów. Ruch osadniczy, choć kiedyś marginalny, obecnie ma zwolenników na najwyższych szczeblach izraelskiego rządu, mimo że w świetle prawa międzynarodowego jego działania pozostają nielegalne.

Wydarzenie zamknięte, tłumaczenie na PJM

ORGANIZATORZY

Wydarzenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu MACS: Monitoring Action for Civic Space